مقاله‌ی جدیدم در هنرهای زیبا

نشریه‌ی  هنرهای زیبا (معماری و شهرسازی)، در شماره‌ی اخیر خود مقاله‌ای از نگارنده با عنوان "بررسی ویژگی‌های نجومی و کارکرد تقویمی در شهر جَیّ و کاخ سروستان" منتشر نموده است.  این نشریه، از سال 1388 تا کنون، دارای درجه‌ی علمی‌ـ‌پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران می‌باشد. همچنین در نمایه‌ی بین‌المللی  Ulrich's Periodical Directory  و  ISC (پایگاه استنادی علوم کشورهای اسلامی) و SID (پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی) ایندکس و نمایه می‌شود.

چکیده‌ی مقاله:

بنابر مستندات موجود، معماران‌ در گذشته، علاوه بر دانش معماری، واقف به احکام نجوم نیز بوده‌اند؛ و در طرح‌ریزی بناها و شهرهای باستانی، غالباً با منجّمین همکاری داشته‌اند. نمونه‌های متنوعی از ملاحظات خورشیدی، هنگام ساختِ آتشکده‌ها، کاخ‌ها و شهرهای مدوّر در عهد ساسانی گزارش شده است؛ بدین‌صورت که امکان تشخیص زمان تغییر فصول در آن‌ها فراهم می‌آمده است. فقدان آگاهی‌های لازم برای تشخیص خصیصه‌های نجومیِ ابنیه و اماکن تاریخی، مرمت و ساماندهی آن‌ها را از نتایج مطلوب بازمی‌دارد؛ و چه بسا مرمت‌ها و دستکاری‌های نسنجیده۫ امکان معرفی و احیای سنت معماری نجومی کهن را در آن‌ها از بین ببرد. 

در این تحقیق، ملاحظاتِ خورشـیدی و نجومی در ساخت شهر باستانی جَیّ و بنای تاریخیِ موسوم به کاخ سروستان بررسی شده است. هرچند که شهر مدوّر جَیّ، اکنون از بین رفته است؛ ولی ویژگی‌های نجومی باروی آن، با استناد به منابع دست اوّل (روش تحقیق تفسیری‌‌ـ‌تاریخی)، مُدل‌سازی و بازآفرینی گردیده؛ و محل چهار دروازه‌ی آن، به‌صورت صحیح۫ مشخص شده است. همچنین با تأمل بر مباحث نجومیِ کاربردی و تفکر علّی در طراحی معماری، فرضیه‌ی کارکرد تقویمی بنای کاخ سروستان تبیین شده؛ و برای تأیید صحّت فرضیه، از اندازه‌گیری‌ها و یادداشت‌های میدانی (مطالعه‌ی میدانی) و مشاهدات عینی در محل استفاده شده است.

---

مقاله‌ی فوق را می‌توانید از لینک‌های زیر، دانلود و دریافت کنید:

- لینک اوّل

- لینک دوّم

ویژه-نامۀ آتشکده ها و آتشگاه های ایران

در هفته ای که گذشت، اتفاق خوشایندی در نشر الکترونیکی کشور حادث شد: انتشار ویژه-نامۀ "آتشکده ها و آتشگاه های ایران" توسط دوفصلنامۀ تخصصی دانش مرمت و میراث فرهنگی (وابسته به دانشگاه هنر اصفهان). 

 

به واقع، از سال 1317 شمسی که به کوشش آندره گـُدار (رئیس موزۀ ملی ایران)، ویژه-نامۀ "آذرکده ها" تحت  سلسله مجلداتِ "آثار ایران" منتشر شد، هیچ مرکز علمی و نشریۀ تخصصی در ایران برای انتشار ویژه-نامۀ دیگری در این زمینه، پا پیش ننهاده و اقدام نکرده بود. نگارنده، شادمان است که "دانشگاه هنر اصفهان" این مهم را به انجام رسانیده؛ و هم خرسندی و رضایت قلبی دارد که سردبیریِ این ویژه نامه را عهده دار بوده است. 

"ویژه-نامۀ آتشکده ها و آتشگاه های ایران" با مقالاتی از "فاطمه گلدار" (دانشگاه شهید بهشتی)، میلاد وندائی و رویا تاجبخش (دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان) و نیز نگارنده، در بیش از 100 صفحه در وبسایت دانشگاه هنر اصفهان (صفحۀ مخصوص دوفصلنامۀ تخصصی دانش مرمت و میراث فرهنگی) در دسترس و قابل دریافت می باشد. 

نگارنده، ذیلاً لینک های دانلود مربوطه را قرار داده است: 

1ـ مقدمه/ سخن مدیر مسئول و سردبیر (دانلود از سرور 1 ، دانلود از سرور 2)

2ـ چهارطاقی: سابقۀ کاربرد واژه و صورت/ فاطمه گلدار (دانلود از سرور 1 ، دانلود از سرور 2) 

3ـ اردشیر خوره، پایتخت مذهبی ساسانیان/ میلاد وندائی (دانلود از سرور 1 ، دانلود از سرور 2) 

4ـ چهارتاقی‌ها و آتشخانه‌های ایران/ یاغش کاظمی (دانلود از سرور 1 ، دانلود از سرور 2 ، دانلود از سرور 3)

 ------------------ 

مقالات ویژه-نامه آتشکده ها و آتشگاه های ایران، توسط «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی»، ایندکس و نمایه شده و از پرتال جامع علوم انسانی نیز قابل دریافت است: 

http://www.ensani.ir/fa/37038/magazine.aspx 

-------------------

 نظر به اهمیت این ویژه-نامه در مطالعات مربوط به تاریخ معماری ایران، دانشگاه هنر اصفهان علاوه بر نشر الکترونیکی، تعداد محدودی از آنرا بصورت پرینت شده و کتابی آماده نموده و ضمنِ رونمایی در جشنوارۀ مطبوعات و نشریات دانشجویی منطقۀ 4 کشور (27ـ29 بهمن ماه 93) در دانشگاه اصفهان، به مراکز علمی و دانشگاهی مختلف ارسال نموده است. علاقمندان برای دریافت نسخۀ چاپی مذکور می توانند با مدیر مسئول دوفصلنامۀ دانش مرمت و میراث فرهنگی، جناب آقای دکتر رازانی، با نشانی ذیل مکاتبه کنند: [e-mail] 

 تصویر بالا: رونمایی از نسخه چاپی ویژه-نامه آتشکده ها در جشنواره مطبوعات و نشریات دانشجویی منطقه 4 کشور (27ـ29 بهمن ماه 93) در دانشگاه اصفهان  

---