مدتی پیش، یکی از دوستانِ سینمایی در محفلی، این بحث جالب را مطرح کرد که از داستانِ "لالهی سیاه" اثر الکساندر دوما، هیچ اقتباس سینماییِ معروفی در دست نیست؛ و آن لالهی سیاه (1964) (+) هم که "آلن دلون" بازی کرده، صرفاً دارای یک تشابه اسمی با اثر دوماـست و به کلی داستان دیگری دارد.
داستانِ "لالهی سیاه" به روایت آن دوستِ سینمایی:«لالهی سیاه، آمیختهای از یک داستان غیر واقعی و حوادث بسیار مهم تاریخی است. دربارهی مسابقهایست که شهرداری هارلم ترتیب داده است؛ به این شکل که هرکس بتواند تا موعد مقرر، لالهی سیاهی را پرورش دهد برندهی جایزهی 100،000 گیلدری خواهد شد. در این میان، دکتر جوان "کورنلیوس ونبارلی" در حال پرورش لالهاش هست، غافل از اینکه همسایهی بدجنس او "باکستل" نیز در صدد انجام همین کار است و چون توانایی آنرا ندارد قصد دارد لالهی دکتر را بدزدد. این داستانِ خیالی مصادف است با یکی از فاجعهبار-ترین حوادث تاریخ هلند، یعنی به دار آویخته شدن "یوهان د ویت" نخست وزیر هلند و برادرش توسط اوباش بدون آنکه حتی در دادگاه محاکمه شوند.
دکتر "کورنلیوس" از همهجا بیخبر گرفتار توطئهای که همسایهاش "باکستل" برایش طرح کرده میشود و به عنوان زندانی سیاسی محکوم به حبس ابد میگردد. اما او در زندان نیز دست از پرورش دادن لالهاش برنمیدارد و با کمک "رزا"، دختر جوانِ رئیس زندان که به صورت مخفیانه و بدون آگاهی پدرش به دیدنش میرود، تمام سعیاش را برای بزرگ کردن لالهاش میکند و این تازه شروع حوادث بعدی است ...».
کنجکاو شده بودم و در اینترنت جستوجویی کردم. متوجه شدم که یک انیمیشن سینماییِ متوسط (و نه عالی) در سال 1988 توسط کمپانی "بوربَنک" استرالیا از روی داستانِ "لالهی سیاهِ" الکساندر دوما ساخته شده که تقریباً به خط روایی داستان، وفادار بوده است [نکـ IMDb]. در این فیلمِ کارتونی، شخصیتهای "وانبیرل" (پرورشدهندهی لالهی سیاه)، "باکستل" (همسایهی بد-دل)، "کورنلیوس دیوایت" (سیاستمدار نگونبخت)، "کراکه" (خدمتکار و پیکِ دیوایت)، "گریفوس" (زندانبان) و "رُزا" (دختر زندانبان) به مانندِ داستان اصلی وجود دارند؛ ولی در عوض از "جان دیوایت" (برادر کورنلیوس) و "پرنس اورانژ" (حکمران هلند) و "وان هریسن" یا وان سیستِنس (سرپرست گُلکارهای هارلم) نشانی نمیبینیم. همینطور به مقتضای داستانگویی برای کودکان، یک گربه (در خانهی باکستل) و دو موشِ چاق و لاغر (در خانهی وانبیرل) به کارتون افزوده شدهاند!
ملاقاتهای پنهانیِ "وانبیرل" با "رُزا" در زندان و مراقبت از پیازهای سهگانهی لالهی سیاه [که در نهایت، یکی از سهتا به ثمر میرسد]؛ و نیز طرح دوستیریختنِ "باکستل" با "گریفوس" و دزدیدن لالهی سیاه از اتاقِ "رُزا"؛ و پیدا شدنِ نامهی "دیوایت" ــ که سند بیگناهی "وانبیرل" بوده است، عیناً مانندِ داستان اصلی در این کارتون به تصویر درمیآید. ولی فصل نهاییِ داستان که صد-هزار سکه جایزه در جشن لالهها (15 ماهِ مهِ 1673 در هارلم) نصیبِ "وانبیرل" و "رُزا" میشود با پیشدرآمدی متفاوت به تصویر کشیده شده است.
بخشهایی از این فیلم کارتونی را انتخاب کردهام و با موسیقیِ متن-اش که ساختهی ویولونیست و آهنگساز نامدار استرالیایی "ویلفرد لِمان" (+) است در نماشا و فورشیرد قرار دادهام.
عکس زیر: ویلفرد لِمان در سال 1963. عکس از آرشیو ABC
تلخیصشدهی داستان لالهی سیاه را 25 سال پیش خوانده بودم. اینبار که به خانهی پدری رفته بودم آن را در کتابخانه یافتم و از نو خواندم؛ در صفحهی پایانیاش این جملهی زیبا چشمام را نواخت: «آنهایی که رنج زیادی کشیدهاند، این حق را دارند که شاد باشند».
در این بامداد، با افتخار، فیلمی از نابغهی تئاتر آلمان، "ماکس راینهارت"، را تقدیم فارسیزبانان میکنم: رویای یک شبِ نیمهی تابستان، محصول سال 1935.
این اثر، تنها فیلم ناطقِ "راینهارت" است که با همکاری شاگردش "ویلیام دیترله" بر اساس کُمدی مشهور شکسپیر ساخته شد. موسیقی متن فیلم، اثری همنام از فلیکس مندلسون (1809-1847) است با تنظیم "اریش وُلفگانگ کُرنگولد" و طراحی رقص بالهی "برونیسلاوا نیژینسکا". این فیلم در هشتمین دورهی جوایز اسکار، نامزد اسکار بهترین فیلم و برندهی اسکار بهترین فیلمبرداری (برای هال مور) و بهترین تدوین (برای رالف داوسون) شد. "راینهارت"، که پیشتر اجرای تئاتری موفقی از این کُمدی داشت، با وسواس کوشید تا فضای فانتزی جنگل پریان را بصورتی مجلل در استودیوی سینمایی بازسازی کند؛ مشهور است که علاوه بر بودجهی یکمیلیون دلاریِ اولیه، نیممیلیون دلار خرجتراشیِ دیگر نمود بابت سفارش یکصد کامیون درخت و درختچه و بوته و دیگر ملزوماتِ تکمیلکنندهی بافتِ جنگلی [1]. عموم منتقدان، فیلم را اثری فاخر با فیلمبرداری و نورپردازیِ لطیف و جادویی ارزیابی کردهاند و بازیهای "جیمز کاگنی" (در نقشِ باتم)، "اولیویا دوهاویلند" (در نقش هرمیا) و "جو براون" (در نقش فلوت) را ستودهاند. وبگاهِ نقدِ فیلم "راتن تومِیتوز" هم در جدیدترین ارزیابیِ خود، بدان امتیاز 90% داده است.
Download A Midsummer Night's Dream (1935 film)-part01
http://www.namasha.com/v/qzJJ3AE8
Download A Midsummer Night's Dream (1935 film)-part02
http://www.namasha.com/v/MAPIgYF3
Download A Midsummer Night's Dream (1935 film)-part03
http://www.namasha.com/v/rJHojYtw
هر سه بخش فیلم، بعلاوهی پیشپرده و آنونس و
مراسم افتتاحیهی آن در سایت آپارات
دانلود زیرنویس فارسی فیلم رویای یک شب نیمهی تابستان (1935) از سابسین
دانلود زیرنویس فارسی فیلم رویای یک شب نیمهی تابستان (1935) از اُپنسابتایتلز
دریافت PDF اصل نمایشنامه با طرحهای زیبای آرتور راکهام . نسخهی سال 1908.
دریافت PDF اصل نمایشنامه با طرحهای زیبای آلفرد فردریکز . نسخهی سال 1874.
باری، برای ترجمهی متن این فیلم، نگاه به دو ترجمهی برگزیدهی فارسی از آن داشتم: ترجمهی دکتر محمود کریمی حکاک [2] و ترجمهی زندهیاد دکتر علاءالدین پازارگادی [3]. ترجمههای فارسی را با متن توضیحیِ نمایشنامه در پایگاهِ -No Fear Shakespeare-spark notes و هم با کتابِ ارزشمندِ Donald J. Richardson مقابله و تصحیح کردم؛ بخشهایی را نیز بطور مستقل ـ ترجمه نمودم. برگردان فارسی دکتر پازارگادی، در مواردی صائبتر است؛ ولی دکتر کریمی حکاک، با فضای اثر، ارتباط صمیمانهتری برقرار نموده و همانطور که خود در مصاحبهای فرمودهاند «ترجمهای منظوم» از «متنی منظوم» ارائه دادهاند.
جهت مقایسه، جدولی درست کردهام از این دو سبکِ متفاوتِ ترجمه در بخشهایی از پردهی پنجم نمایشنامه :
ترجمهی دکتر کریمی حکاک ترجمه و خوانشِ دکتر حکاک را از اینجا بشنوید و دریافت کنید. |
ترجمهی دکتر پازارگادی اگر موجب کدورت خاطر میشویم، نیت ما پاک است. باید تصور کنید که قصد ما آزردن نیست، بلکه حسن نیت است. پس بدانید که تنها به خاطر کینهتوزی است و نیامدهایم که شما را راضی کنیم. برای لذت شما به اینجا نیامدهایم. و اگر از حضور خود پشیمان شوید، بازیگران آمادهاند و با نمایش آنها آنچه را باید بفهمید، خواهید فهمید. ------------------------- اکنون شیر گرسنه میغرد و گرگ به سوی ماه زوزه میکشد. برزگر خسته خرخر میکند و از زحماتی که کشیده فرسوده شده است. اکنون قطعات هیزم مشتعلاند، در حالیکه جغد فریاد میزند و موجود بیچارهای را که دچار مصیبت شده به یاد کفن میاندازد. اکنون موقعی از شب است که تمام قبور دهان باز کرده و ارواح از آن خارج میشوند تا در راههای اطراف کلیسا سرگردان گردند. ما پریان هم که در رکاب الههی ماه میدویم، و تاریکی را مانند یک رؤیا تعقیب میکنیم، اکنون شادیم. حتی یک موش، آرامش این خانهی فرخنده را متزلزل نخواهد کرد. مرا پیشاپیش با یک جارو فرستادهاند تا خاکهای پشت در را جارو کنم. |
متن اصلی QUINCE If we offend, it is with our good will. That you should think we come not to offend, But with good will. To show our simple skill, That is the true beginning of our end. Consider then we come but in despite. We do not come as minding to contest you, Our true intent is. All for your delight We are not here. That you should here repent you, The actors are at hand, and by their show You shall know all that you are like to know. ------------------------- ROBIN Now the hungry lion roars, And the wolf behowls the moon Whilst the heavy ploughman snores, All with weary task fordone. Now the wasted brands do glow, Whilst the screech-owl, screeching loud, Puts the wretch that lies in woe In remembrance of a shroud. Now it is the time of night That the graves all gaping wide, Every one lets forth his sprite, In the churchway paths to glide. And we fairies, that do run By the triple Hecate’s team From the presence of the sun, Following darkness like a dream, Now are frolic. Not a mouse Shall disturb this hallowed house. I am sent with broom before To sweep the dust behind the door. |
گالری عکسهای فیلم
رقص پریان در جنگل
تیتانیا، ملکهی پریان (با بازی آنیتا لوئیس) و غلامبچهی هندی
هرمیا (اولیویا دوهاویلند) و لایساندر (دیک پاول)
هرمیا (دوهاویلند) و پاک (میکی رونی)
نیک باتم (جیمز کاگنی) و گروه کارگرها
لایساندر (دیک پاول)، هرمیا (دوهاویلند) و هلنا (جین میور)
ماکس راینهارت، کارگردان فیلم
بازیگران در پشت صحنهی فیلم ـ میز گریم. به ترتیب از راست به چپ: جین میور، دیک پاول، اولیویا دوهاویلند و راس الکساندر
ویلیام دیترله، کارگردانِ دوّم فیلم (ایستاده در سمت چپ) و جو براون، بازیگر نقش "فلوت" (نشسته).
بازیگران فیلم، پشت میکروفون پخش رادیویی از لُسآنجلس. به ترتیب از راست: جوبراون، دیک پاول، الیویا دوهاویلند و میکی رونی
ماکس راینهارت (ایستاده در سمت راست)، ناظر بر بازیِ جیمز کاگنی
از راست: آنتوان گرات (مدیر هنری)، ماکس راینهارت و ویلیام دیترله، در کنار یکی از ماکتهای مورد استفاده در فیلم
ماکس راینهارت، پشت صحنهی فیلم
ماکس راینهارت (ردیف جلو-نفر وسط) در جمع بازیگران فیلم
[1] James Cagney blogathon: Max Reinhardt’s A Midsummer Night’s Dream
[2] رویای شب نیمه تابستان / اثر ویلیام شکسپیر؛ برگردان محمود کریمی حکاک ـ تهران: لوح سیمین، 1378.
[3] مجموعه آثار نمایشی ویلیام شکسپیر (جلد اوّل) / ترجمه علاءالدین پازارگادی ـ تهران: سروش، 1381.