راه ِ طولانی به خانه (بخش ِ اول: میراث ِ پارسی)

راهِ طولانی به خانه (بخشِ اول: میراثِ پارسی)

« چندی پیش، کسی از من خواست تا سفرنامه ی مردی پارسی را بنویسم که در سال 99 هجری از هرمز و خلیج فارس، از راه ِ آبی خودش و خانواده اش را به "سنجان" در هندوستان رسانیده و در همان جا ماندگار شده است ...
مرد ِ پارسی در سال ِ 99 هجری با خانواده اش در راه ِ هندوستان است. در جایی دور از دنیا. چه پیش خواهد آمد نمی داند. تنور ِ خانه اش خاموش و سرد است و حشرات دارند کم کم خانه را مال ِ خودشان می کنند، تا خانه صاحب ِ دیگری پیدا کند و یا سقفش بخوابد. طاقچه ها دیگر پاسخگوی ِ کسی نیستند و حتی بوی ِ نای ِ پستوها در حال ِ انقراض است ...
چه کار ِ غریبی است این سفر و هجرت! من که آهنگ ِ هجرت ندارم، اما در مغز ِ آن مرد ِ پارسی، که در سال ِ 99 هجری خود را و احیاناً خانواده اش را به شراع ِ کشتی ِ غریبه ای سپرده بود، چه می گذشت؟ چه شد که او بالاخره دل به دریا زد؟
پارسیانی که از سال 99 هجری به هندوستان راه گشودند، ارمغان ِ چندانی با خود نبردند که بر جای جای ِ هندوستان بتوان سراغش را گرفت. اینان در کوله پشتی ِ خود جز دشنام و افسوس و اندوه و مشتی بریانی ِ حبوب نداشتند.
کاش می دانستیم که در ذهن ِ این پارسیان چه می گذشته است ... »

استادم، دکتر پرویز رجبی در کتاب ِ "سفرنامه ی اون ور آب" همانطور که در بالا به نقل از او نوشتم، درباره ی میراث ِ پارسیان با تردید سخن می گوید: دشنام و افسوس و اندوه ...

فایل ِ وُرد ِ کتاب ِ یاد شده را که به همت ِ دوست ِ فرهیخته  سرکار خانم  "گیتی  مهدوی" ، سرپرست "کتابخانه ی گویا" بصورت ِ الکترونیکی در اینترنت قرار گرفته است، از اینجا می توانید دانلود کنید، و پیشگفتار ِ زیبای ِ آنرا با صدای ِ "گیتی بانو" از اینجا بشنوید و دانلود کنید.

جوانتر که بودم، در سنین ِ 18 تا 20 سالگی، زمانی که برای ِ نخستین بار اخباری از جماعت ِ موسوم به پارسیان در هندوستان شنیدم و از احوال ِ جامعه شان آگاه شدم، آرزویم ازدواج با یک دختر ِ پارسی بود؛ اصالت، سرسختی و تعصب ِ این مردم را تحسین می کردم ...
سالها بعد، در فصل ِ "تدقیقات ِ زرتشتی"، نامه ی متعصبانه ی یک بانوی ِ پارسی را به فارسی بازگرداندم و منتشر ساختم ...

چند ماهِ پیش، استادم دکتر جلیل دوستخواه طی ِ ایمیلی به نگارنده، از سر ِ محبت و تصدیق ِ جوانی و آرزوهای ِ بزرگ ِ نگارنده، عکس هایی از  یک دختر ِ پارسی که عنوان ِ "دختر ِ  برگزیده ی بمبئی" (Miss Mumbai) را دارد فرستادند؛ "روشن خامباتا" Roshan Khambatta  دختر ِ بانوی ِ هنرپیشه ی درگذشته ی پارسی "پرسیس خامباتا" Persis Khambatta  که با ایفای ِ نقش ِ ناوبان "ایلیا" در سفینه ی "اینترپرایز"  فیلم ِ "سفر به ستارگان" Star Trek: The Motion Picture شهرت ِ جهانی به دست آورد.

تصویر بالا: عکسی از دختر ِ پارسی، "روشن خامباتا"؛ دختر ِ برگزیده ی بمبئی

از سفر ِ فضایی ِ سفینه ی "اینترپرایز" و مأموریت ِ کاپیتان "کِرک" و "ایلیا" و دیگر یارانشان در نجات ِ کره ی زمین در قرن ِ بیست و سوم که بگذریم، و حدیث ِ زیبایی ِ خیره کننده ی "روشن خامباتا" را هم که به مجلات ِ زیبایی و مُد و سایت های زرد (!) واگذاریم، آنچه قصد ِ سخن گفتن درباره اش را دارم، تأثیر ِ میراث ِ پارسی بر اندیشه ی نویسندگان ِ داستان های علمی-تخیلی است.

تصویر بالا: بانوی ِ پارسی، "پرسیس خامباتا"؛ در نقش ِ ناوبان "ایلیا" به همراه ِ کاپیتان "کرک" و یارانشان در سفینه ی اینترپرایز

وب سایت ِ "پیروان" adherents.com در یک صفحه ی ویژه با عنوان ِ "زرتشتیان و پارسیان در داستانهای ِ علمی تخیلی" اشاراتی سودمند مرتبط با موضوع ِ سخن ِ ما در لیست ِ طولانی ِ خود ارائه کرده است.
این صفحه را بصورت ِ پی.دی.اف می توانید از اینجا دریافت کنید.

صفحه ی اینترنتی ِ  "میتُخت شناسی ِ پارسی-زرتشتی ..." نیز ضمن ِ پیوند به کتاب های ِ الکترونیکی ِ ارزشمندی مانند ِ "اسرار ِ میترا" The mysteries of Mithra ، به بررسی ِ تأثیرات ِ اسطوره ی پارسی بر داستانهای ِ علمی تخیلی و تلاش های ِ پارسیان در بازنمود ِ  این اسطوره  پرداخته است ...
صفحه ی "میتُخت شناسی ِ پارسی-زرتشتی در داستانهای ِ علمی-تخیلی" را بصورت ِ پی.دی.اف می توانید از اینجا دریافت کنید.

 

برای ِ نگارنده به شخصه  دیدن ِ برگ هایی از سری کتاب های کُمیک استریپ ِ Twilight Man که در آن مبارزه ی نهایی ِ "هرمزد" و "اهریمن" در رستاخیز، و صحنه ی مورد ِ علاقه ام در فصل ِ "ضحاک به مثابه ی دجال" در رویارویی ِ سپاه ِ خیر به رهبری ِ  "سوشیانس" ، موعود و منجی ِ پارسیان ِ زرتشتی، با "اژی دهاک" ِ "سه پوزه ی سه کله ی شش چشم" ِ اَوستایی به تصویر کشیده شده است، جالب است. به ویژه که در طرح ها، این موعود و منجی ِ نهایی را که به جنگ ِ "اژی دهاک" آمده، با قدرت و توان ِ اتمی مجسم ساخته اند! 

...

تصویر ِ بالا: طرحی از سری کتابهای ِ کمیک استریپِ Twilight Man که مبارزه ی نهایی ِ منجی ِ جهان را با قدرت ِ اتمی اش با "اژی دهاک" نشان می دهد

 

سری کتابهای ِ کُمیک استریپ ِ Twilight Man در سال 1989 توسط ِ انتشاراتی ِ نامدار ِ  First Comics  منتشر شد. نویسنده ی متن ِ داستانها "استیون گرانت"، و تصویرگران ِ آن "تریستان شین" (Tristan Schane) و "اریک وینسنت" بودند.

تصویر ِ بالا: روی ِ جلد ِ سری کتابهای ِ چهارگانه ی Twilight Man

ظاهراً شخصیت ِ "اژی دَهاک"ِ اَوستایی که در متون ِ پهلوی مانند ِ "گزیده های ِ زادسپرم"، به اختصار بصورت ِ "دَهاک" (ضحاک) آمده، بسیار مورد ِ توجه داستان پردازان ِ فرنگی در تبیین ِ نبرد ِ خیر و شر بوده است.
نگاهی به دانشنامه ی آزاد ِ ویکی پدیا در ذیل ِ نام ِ Dahak نشان می دهد که چطور این نمادِ زشتی و دُروج در اسطوره ی  ِ پارسی، راه ِ خود را به سریال ها و فیلمهای ِ تلویزیونی ِ دنیای ِ غرب گشوده است!
در سریال های ِ تلویزیونی ِ مهیج و ماجراجویانه ی "هرکول: سفرهای ِ افسانه ای" (Hercules: The Legendary Journeys) و  "زینا: شاهدُخت ِ رزمجو" (Xena: Warrior Princess) ، "دهاک" با چهره ی فریبنده و دروغزن اش در روایات ِ پارسی، خود را به مانند ِ یک خدایِ اهریمنی نشان می دهد...
در سریال ِ "زینا: شاهدُخت ِ رزمجو"، چهره ی واقعی ِ "دهاک" تا مدت ها نزد ِ همگان پنهان است و کسی به ماهیت ِ شر ِ او پی نمی برد؛ سهل است که حتی دختر ِ ساده دل ِ کشاورزی به نام ِ "گابریل" فریب ِ یاران ِ او مانند ِ "خرَفستَر" (Krafstar) را می خورد و به معبد ِ پرستندگان ِ "دهاک" وارد می گردد، تا  توسط ِ "دهاک" تصاحب شود و اینگونه دختر ِ "دهاک" با نام ِ "آرزو" (Hope) از او زاده می شود تا بخواهد تباهکاریِ پدر را بر روی ِ زمین ادامه دهد!
بسیار جالب است که شخصیت ِ "خرَفستَر" در این سریال به عنوان ِ یار و انباز ِ "دهاک" ، کاملاً برگرفته از اَوستا و روایات ِ پارسی است که "خرَفستَر" را موجودی آسیب رسان و آفریده ای اهریمنی می دانند که در برابر ِ آفرینش ِ نیک ِ اهورایی ایستاده و مترصد ِ تباهی ِ جهان ِ پاکی است. در نامه ی پهلوی ِ "دینکرد" هم خوانده ایم که تن ِ "اژی دهاک" پُر از "خرفستر" است ...

تصویر ِ بالا: نماهایی از سریال تلویزیونی ِ "زینا: شاهدُخت ِ رزمجو"، با شخصیت های ِ "زینا"، "خرَفستَر"، و "آرزو" ، دختر ِ ضحاک (در عکسی به خردسالی در آغوش ِ مادرش "گابریل" ، و دیگری در بلوغ)

در سریال ِ "هرکول: سفرهای ِ افسانه ای" نیز اینگونه روایت می شود که "دهاک" عزم می کند تا به جهان ِ مادی وارد شود و آنرا تباه سازد، لاجرم در جستجوی ِ یک تن ِ زمینی برمی آید ... "هرکول" توسط ِ "زرتشت" که خود هزار سال پیش از این در زمره ی پیروان ِ "دهاک" بوده! از راز ِ دو نیروی ِ متضاد ِ "آفرینش" و "تباهی" در جهان آگاه می شود و به یاری ِ "زرتشت" به جدالِ تباهی ِ "دهاک" می رود ...