وبلاگ شخصی یاغش کاظمی

وبلاگ شخصی یاغش کاظمی

یا دلنوشته‌ای و حدیث نفسی؛ یا پژوهشی از برای تبادل آرا و آموختن بیشترم. ادعایی نیست ...
وبلاگ شخصی یاغش کاظمی

وبلاگ شخصی یاغش کاظمی

یا دلنوشته‌ای و حدیث نفسی؛ یا پژوهشی از برای تبادل آرا و آموختن بیشترم. ادعایی نیست ...

تعزیه

 
تعزیه‌نامه‌های قدیم، در کنار سرگذشت بزرگان دین، غالباً پیام‌هایی اخلاقی از صبر و کوشش و پاکیزگیِ نفس و عرفان در خود دارند. تماشای این مجالسِ آیینی کمک می‌کرد/می‌کند  تا زندگی مردم، خصوصاً در نواحی مرکزی ایران، با امید و آرامش همراه باشد و تحمل سختی‌ها با توکل به باورها آسان گردد.
من پریشب (در شبِ عاشورا)، مهمان یکی ازین مجالس تعزیه‌خوانی در تکیه وانشان بودم. وانشان، یک روستا با بافت تاریخی و قلعه قدیمی در بین راه گلپایگان به خوانسار است، و تکیه‌اش بطور اختصاصی برای اجرای تعزیه (در مناسبت‌های سالیانه) ساخته شده، و امکانات نور و صدا و فضای مناسبی دارد.
مجلسی که دیدم، تعزیه حضرت زهرا (س) بود. از ساعت ده شب تا یکِ صبح، به مدت سه ساعت با وقار اجرا شد، و حضور مردم از ابتدا تا خاتمه‌اش چشمگیر بود. دیدنش برای من هم غنیمت بود.
از روایت‌هایی که به این تعزیه راه یافته بود، "حکایت طبق انار" از کتاب "ریاحین الشّریعة" است. بخش‌هایی از آن را با گوشی فیلم گرفتم و در اینجا منتشر می‌کنم ـ متن اشعار را روی‌ ویدئوها نگاشته‌ام. اصل داستان را (چنانکه در کتابِ یادشده آمده است) در آخرِ ویدئوها قرار داده‌ام.
برای چک‌کردن درستیِ اشعار، به کانال تلگرامی "نسخه و اشعار تعزیه" مراجعه کردم و از آن بهره جُستم.


https://www.aparat.com/v/xSWfa



مسئله روباه بالدار


مسئله‌ی روباه بالدار
 

"هانس پیتر اشمیت"
در مقاله‌ای با عنوان  The Senmurw, of Birds and Dogs and Bats که در سال 1981 در شماره‌ی نهم نشریه‌ی ارجمندِ "پرسیکا" به طبع رسید، بحثی مبسوط دارد درباره‌ی "سِن مورو" که نامِ پهلَوی مرغی اساطیری در اَوستاـست؛ و ضمن روایت مطالب مرتبط با "سیمرغِ" مشهور ایرانی و "هُمای" و "عنقا"، به بازشناسی احتمالی این مرغ در آثار و ظروف عهد ساسانی پرداخته و با مثال آوردن از نقش حیوان هیولاوَشی که بر جامه‌ی "خسروپرویز" در "تاق بستان" و اکثر ظروف این عهد تا اوایل عهد اسلامی  ــ خاصه در منطقه‌ی متأثر از فرهنگ سُغدی-ایرانی ــ دیده می‌شود، بیان می‌دارد که چه بسا این نقش، گونه‌ای از خفاش موسوم به Fruit Bat باشد ["خفاش میوه" ="روباه بالدار"  flying fox ؛ نگاه شود به توضیحات ویکی‌پدیا ذیلِ Megabat] که متفاوت از خفاش‌های دیگر است و بر روی درختان جنگلی می‌زیَد و نه در غارها، و علیرغم جثه‌ی بزرگش تنها از میوه‌ی درختان و گرده و شهدِ گیاهان تغذیه می‌کند و از این بابت به سبب انتقالِ این میوه‌ها و گرده‌های گیاهی نقشی مشابه "سِن مورو" یا "سیمرغ" دارد که در اَوستا گفته شده «آشیانه‌ی او بر فراز درختی در میان دریای فرخ‌کرت است ... درختی که بذر همه‌ی گیاهان در آن نهاده شده است»

علاوه بر آن مصداقی از کتاب پهلَویِ  "گزیده‌های زادسپرم" می‌آورد که در آن "سیمرغ" و "شبکور" دو مرغی شمرده شده‌اند که "اهوره مزدا" آن‌ها را "دیگرسرشت" بیافرید و دهان و دندان دارند و به شیر پستان، بچگان پرورند.


تصویر 1- برگی از مقاله‌ی مذکور

تصویر 2- Large flying fox, Pteropus vampyrus
منبع عکس: ویکی پدیا

تصاویر 3 و 4: نقش ِ مشابه گونه‌ای خفاش موسوم به "روباهِ بالدار" بر ظروف ساسانی
منبع عکس‌ها: مقاله‌ی فوق الذکر

"اشمیت" اشاره می‌کند که محل زندگی این گونه خفاش در جنوب ایران قابل مشاهده بوده است و البته در این خانواده یک مورد استثناء با نام Rousettus وجود دارد که به مثالِ گونه‌های وحشی، عادت به اقامت در غارها دارد. [برای اطلاعات بیشتر نگاه شود به توضیحات ویکی‌پدیا ذیل نام Rousettus].
برای مطالعه‌ی اصل مقاله مراجعه شود به:
Persica, No. IX, 1980-81, Genootschap Nederland-Iran
دانلود از اینجا (حجم فایل: 15MB)