فلوت سحرآمیز

به تازگی، دو کار ارزشمند بر اساس اپرای «فلوت سحرآمیزِ» موتزارت دیدم: یک انیمیشن و یک فیلم تلویزیونی. هر کدامشان، به نوعی، جالب و دلنشین بود؛ ولی انیمیشن، خلاقیت‌های هنری بیشتری داشت و  توانسته بود تفسیر بصری زیباتری از موسیقی موتزارت باشد. این هم شاید برای ایرانیان جالب باشد که در اپرای فلوت سحرآمیز، استفاده‌ی مثبتی از نام پیامبر باستانی ایران (زرتشت) شده است؛ و "زاراسترو" نماد خِرَد و مبارزه با تاریکی است (پیش‌تر، در تارنمای دکتر دوستخواه هم به این موضوع اشاره شده بود).

انیمیشن فلوت سحرآمیز، کار مشترک انیماتورهای نامدار ایتالیایی "لوزاتی" و "جانینی" است؛ و محصول سال 1978. آن‌ها در این انیمیشن، که بلندترین فیلم‌شان هم به حساب می‌آید، بر اساس ریتم موسیقی، جلوه‌های تصویری خیال‌انگیز و نوآورانه‌ای (در زمان خود) خلق کرده‌اند. تصویرسازی آن‌ها روی بخش‌هایی از اپرای موتزارت، بعداً به صورتی فراگیر، بر جلد نوارهای کاست و صفحه‌های موسیقی نشست؛ و همراه با فلوت سحرآمیز، رنگ پر زرق و برقِ جاودانگی یافت.

تصاویر بالا: نماهایی از انیمیشن فلوت سحرآمیز

فیلم فلوت سحرآمیز هم اثر سینماگر اندیشمند و شهیر سوئدی، اینگمار برگمان است؛ و محصول 1975. علاقه‌ی همیشگیِ "برگمان" به این اپرا، سبب شد تا با کمک فیلمبردار نابغه‌اش "سوِن نیک‌وِست" آن‌را بصورتی که خسته‌کننده نباشد به دنیای تلویزیون و سینما هدیه دهد.

تصویر بالا: برگمان (نفر وسط) در حال هدایت بازیگران فیلم
منبع عکس: مستند پشت پرده‌ی فلوت سحرآمیز

در اینجا، بخش‌هایی از انیمیشن و فیلم را برای مقایسه میگذارم. مقایسه‌ای که به گمان من، نابرابر است و قدرت خیال را در انیمیشن به رُخ میکشد.

----------------------------- 

توضیح این بخش‌ها از ویکی‌پدیای فارسی: 

[از پرده‌ی اوّلِ اپرای فلوت سحرآمیز] 

سه پسر بچه‌ی روحانی، "تامینو" را به سمت معبد هدایت کرده و به او اطمینان می‌دهند که اگر در راه رسیدن به هدفش صبور، عاقل و ثابت‌قدم باشد، پیروزی از آن‌اش خواهد بود [...] شاهزاده‌ی عاشق، با شادمانی شروع به نواختن فلوت جادویی‌اش می‌کند و با موسیقی آن، حیوانات در بیشه نیز به وجد میایند؛ سپس صدای نی "پاپاگنو" را می‌شنود و به سمت او می‌شتابد. 

[از پرده‌ی دوّم] 

"پاپاگنا" پیش "پاپاگنو" میاید و این دو، شادیِ وصالشان را جشن می‌گیرند و تصمیم می‌گیرند که با آوردن تعداد زیادی بچه، زندگی پرنشاطی را برای آینده‌شان رقم بزنند.

انیمیشن فلوت سحرآمیز (1978). اثر لوزاتی و جانینی:

http://www.namasha.com/v/jKwsnxS9

فیلم فلوت سحرآمیز (1975). اثر اینگمار برگمان:

http://www.namasha.com/v/Z1Q19nb8

فیلم «بارون مونچهاوزن»

"ماه" متعلق به شاعران، خیالپردازان، ماجراجویان و عاشقان است؛ و مخصوصاً متعلق به عاشقان.

جمله‌ی بالا، از فصل اختتامیه‌ی فیلم «بارون مونچهاوزن» (بارُن مونشهاوزن / در چکسلواکی: بارون پراسیل)، شاهکار سینماگر و انیماتور شهیرِ چک "کارل زِمان" می‌باشد. "زِمان" در این فیلم، یک دهه پیش از گام نهادن "نیل آرمسترانگ" بر سطح کره‌ی ماه، قهرمانان رویایی خود را روی "ماه"، به ضیافت نشانده است.

عکس بالا: کارل زمان (سمت راست) در حال هدایت بازیگران فیلم، میلوش کوپِسکی (بارون مونچهاوزن) و  یانا بریخووا (پرنسس بیانکا)
منبع عکس: Karel Zeman Museum

اساسِ فیلم، همان داستان "بارون مونهاوزن"، لافزن و خالی‌بند مشهور قرن هجدهم است. این داستان، به دست آقای "سروژ استپانیان" به فارسی نیز ترجمه شده و تحت عنوان "ماجراهای حیرت‌انگیز بارُن فُن مون‌هاوزن" در سال 1373 توسط انتشارات توس منتشر شده است. "زِمان"، در اقتباس سینمایی خود، از این بخش‌های داستان سود جسته و البته آن‌ها را به ذوق خود تغییر داده است: 

ــ سفرِ بارُن با کشتی به کره‌ی ماه، ــ رفتن به قصر سلطان عثمانی در قسطنطنیه،  ــ معاشقه با یکی از زنان حرَمسرای سلطان، ــ ربودنِ گنج سلطان، ــ گریختن از دست سلطان با کشتی‌ای که عازم ونیز بود و مُنهزم شدن بحریه‌ی عثمانی، ــ گرفتار شدنِ جمعی در معده‌ی هیولای دریایی، ــ آویزان شدن از پای پرنده‌ی غول‌آسا و پرواز با او، ــ افتادن در دریای شراب و گردش با اسبِ آبی بر کف دریا، ــ رد کردن پیشنهاد ازدواج امپراتریس‌ روسیه و زنان صاحب‌مقام دیگر، ــ جَست زدن بر روی گلوله‌ی توپِ شلیک‌شده و شناسایی مواضع دشمن، حین سواری بر روی آن ــ پرتاب کردن خمپاره با دست به اردوگاه دشمن ... .

عکس بالا: کارل زمان (سمت راست) و بارون مونچهاوزن سوار بر اسب آبی  در کف اقیانوس
منبع عکس: Karel Zeman Museum

"زِمان"، علاوه بر کارگردانی و نوشتن فیلمنامه، طراحی صحنه‌ی این فیلم را هم عهده‌دار بوده است. او در طراحی فضای شهر قسطنطنیه‌ی اوایل قرن هجده میلادی (سرزمین هلالِ ماه) و معماری قصر سلطانِ عثمانی، از گراورهای قدیمی به زیبایی استفاده نموده است. تلفیق این گراورها با موسیقی متنِ ساخته‌ی "زدنیک لیسکا"، حالتی پُر رمز و راز و شاعرانه به فیلم داده است. زِمان، کمدی و طنز فیلم را با "خیال‌پردازی" و "عشق" عجین کرده و از قولِ "تونی" (جوان عاشق فیلم) گله می‌کند که «چرا عشق و زیبایی و خیال، فقط باید در افسانه‌ها وجود داشته باشد؟»

نگارنده، از روی علاقه‌ی شخصی، گفتار متن این فیلم را ترجمه نموده است و اینک برای اوّلین بار، آنرا با زیرنویس فارسی در اینجا ارائه می‌دهد:

دانلود فیلم بارون مونچهاوزن / بارون پراسیل (1961)، ساخته‌ی کارل زمان، با زیرنویس فارسی ــ بخش اوّل

Download The Fabulous Baron Munchausen (Baron Prášil) 1961 Film _ Part 1

http://www.namasha.com/v/CCxuEIbz

دانلود فیلم بارون مونچهاوزن / بارون پراسیل (1961)، ساخته‌ی کارل زمان، با زیرنویس فارسی ــ بخش دوّم

Download The Fabulous Baron Munchausen (Baron Prášil) 1961 Film _ Part 2

http://www.namasha.com/v/kqhnkqds

----------------------------

نماهایی از فیلم:

-------------------------

زیرنویس فارسی این فیلم را با ترجمه‌ی نگارنده می‌توانید از نشانی‌ زیر دریافت کنید:

دانلود از سایت ساب‌سین.