دخترک چوپان و بخاری‌ پاک‌کن

از میان قصه‌های هانس کریستین اندرسن، "دخترک چوپان و بخاری پاک‌کن" قصه‌ی ویژه‌ای است که الهام‌بخش نقاشی‌ها و انیمیشن‌های خیال‌انگیز بسیاری شده: 

دو مجسمه، یکی دخترک چوپان و دیگری پسر بخاری پاک‌کن (دودکش پاک‌کن) عاشق همدیگر می‌شوند ولی مجسمه‌ی بزرگِ یک مرد چینی، که ادعا می‌کند پدربزرگ دخترک است، مخالف این دلدادگی است و می‌خواهد دخترک را به ازدواج مجسمه‌ی عجیبی معروف به "فرمانده‌ی پابُزی" درآورد. بخاری پاک‌کن که ناراحتی دخترک را می‌بیند، پیشنهاد می‌کند که از طریق دودکش بخاری، از خانه فرار کنند و به جهان بزرگ بیرون پابگذارند. آنها بدین طریق خود را به بالای دودکش می‌رسانند و دخترک می‌تواند برای اولین بار، زیبایی آسمان پر ستاره‌ی شب را ببیند و [...] . ولی خلوت دو دلداده زیاد به طول نمی‌انجامد و دخترک با اضطراب ناگهانی خواستار برگشت به خانه و جای خود می‌شود. آنها به داخل خانه برمیگردند و می‌بینند که مجسمه‌ی بزرگِ مرد چینی  از روی میز بر  زمین افتاده و چند تکه شده است ... .

این قصه را نخستین‌بار "اردشیر نیک‌پور " در دهه‌ی 1340 شمسی به فارسی ترجمه کرد و همراه هشت داستان دیگر تحت عنوان "باغ بهشت" در جلد اوّل از "مجموعه‌ی قصه‌های آندرسن" در سری کتابهای طلایی انتشارات امیرکبیر منتشر شد.  متن انگلیسی این قصه ( THE SHEPHERDESS AND THE CHIMNEY SWEEP) و چند قصه‌ی دیگر اندرسن ، با تصاویر زیبای کار شده در سال 1915  را میتوانید از اینجا دریافت نمایید. فایل صوتی قصه‌خوانی‌اش (به انگلیسی) را هم  میتوانید از اینجا دانلود کنید. 

از انیمیشن‌هایی که با الهام از این قصه ساخته شده‌اند، "پادشاه و آقای پرنده" شهرتی جهانی دارد. این انیمیشن، نخستین فیلم بلند نقاشی متحرکی است که در فرانسه تولید شد و روند تکمیلِ آن از سال 1947 تا 1979 به طول انجامید. "پل گریمو"، انیماتور فرانسوی، این فیلم  را بر اساس فیلمنامه‌ی سورئالیستی "ژاک پره‌ور" کارگردانی کرد و نسخه‌ی اولیه‌ی دوبله شده‌ی انگلیسی‌اش (سال 1953)، صدای هنرپیشگان مطرحی چون "پیتر یوستینف" و "کلر بلوم" را بر خود داشت.

در فیلمنامه‌ی ژاک پره‌ور، تصویرِ سلطان ظالم و مستبدی در یک تابلوی نقاشی، شیفته‌ی  تصویر "دخترک چوپان"می‌شود و مجسمه‌ی یک سوارِ پیر هم واسط ازدواج‌شان ؛ ولی دخترک با دلداده‌ی خود، یعنی تصویر "پسر بخاری پاک‌کن" ، از بوم‌های نقاشی‌شان پایین آمده و می‌گریزند. این اتفاقات، شبانگاه در اتاق خصوصی سلطان روی می‌دهد. سلطان از خواب برمیخیزد و گارد امنیتی خود را فرا میخواند، ولی پیش از رسیدن نیروهای امنیتی، توسط تصویرش به قتل می‌رسد. تصویرِ سلطان، بجای خودِ سلطان بر تخت می‌نشیند و با پاسبان‌ها و نیروهای موتوریزه‌ به دنبال دو دلداده می‌رود ... .

بخش‌هایی از این انیمیشن با تخیّل تکان‌دهنده‌اش را میتوانید از اینجا دریافت نمایید.

شب ایگوانا

پذیرش زندگی عادی، نزد بسیاری، به اجبار پیش می‌آید؛ اما حتی کسانی که روزی خیال می‌کرده‌اند دارای اختیار هستند و در مقابل زندگی معمولی قیام کرده‌اند و با اعتراض انقلابی، آن را نپذیرفته‌اند، هنگامی که لازم شود خواهند پذیرفت (ص 210).

هر کس، لااقل یکبار، از نظر روان‌شناختی می‌میرد و زنده می‌شود؛ اگر این در جوانی رخ دهد، شانس زندگی دوباره وجود دارد؛ در پیری اما زمان از دست رفته است (ص 213).

جست‌وجوی‌اش به دنبال خدا، او را، نه به خدا، که به پذیرفتن شرایط زندگی انسانی رساند؛ کوشش برای فراگیری چه‌گونه زیستن و شرایط زیست را بهتر کردن، به جای تسلیم شدن به نیروهای برتر و مبارزه برای بهبود شرایط. تسلیم نشدن و مبارزه کردن در شرایطی که امید بهبود وجود دارد کار چندان دشواری نیست، فقط باید امید را زنده نگه داشت. وقتی نومید هستیم باید بدانیم چه‌گونه با نومیدی خود کنار بیاییم و بتوانیم بدون آنکه خود را فریب داده و امید واهی به خود تزریق کنیم، باز هم به زندگی ادامه دهیم (ص 201).

---

جملات بالا، از کتاب "شبِ ایگوانا" است؛ نمایشنامه‌ای از "تنسی ویلیامز"، که "مسعود خیام" آن را به فارسی برگردانده و "نشر قطره" در سال 1386 منتشر کرده است. "ویلیامز" این نمایشنامه را در سال 1961 نوشت؛ که جایزه‌ی مجمع منتقدان نیویورک را  از آن خود کرد. چاپ مورد تجدید نظر قرار گرفته‌ی اثر، در سال 1963 وارد بازار شد؛ که بسیاری از منتقدان، آن را آخرین نمایشنامه‌ی بزرگِ "تنسی ویلیامز" می‌دانند.  

از روی این اثر، یک فیلم سینمایی مشهور هم در سال 1964 ساخته شد؛ که کارگردانی آن را "جان هیوستون" بر عهده داشت و بازیگران توانا و نامدار آن دوره مانند "ریچارد برتون"، "اوا گاردنر" و "دبورا کر"  در آن ایفای نقش کردند. این فیلم در آن سال، علاوه بر اینکه در گیشه موفق بود، کاندیدای  چهار جایزه‌ی اسکار شد؛ که در نهایت، یک اسکار را از آن خود کرد.

من نسخه‌ای از فیلم مذکور را مدت‌ها در اختیار داشتم. ولی این نسخه، به زبان اصلی بود و زیرنویس فارسی مناسبی هم در اینترنت برای آن نیافته بودم. تنها زیرنویس موجود را تارنگار دیدگاه‌فیلم منتشر کرده بود که علاوه بر نقص‌های فراوان، بصورت SUB بود و نه SRT ، که در نتیجه در بسیاری از تلویزیون‌های خانگی نمایش داده نمی‌شد و فقط می‌شد آن را در کامپیوتر دید. پس از روی علاقه و تفنن، تلاش کردم برای این فیلم یک زیرنویس فارسی مناسب (بصورت SRT) ضمن مطابقت با ترجمه‌ی "مسعود خیام" از متن نمایشنامه تدارک ببینم .

این زیرنویس را می‌توانید از اینجا دانلود و دریافت کنید.

کل فیلم را هم بصورت فشرده شده در هفت بخش می‌توانید از لینک‌های زیر دانلود و دریافت کنید:

بخش اول  --   بخش دوم  --  بخش سوم  --  بخش چهارم  --  بخش پنجم  --  بخش ششم  --  بخش هفتم

توضیح: برای باز کردن و چسباندن این هفت فایل به یکدیگر و کامل شدن فیلم، نیاز به برنامه‌ی WinRAR دارید. پس از دانلود کردنِ هر هفت فایل، همه‌ی آنها را در یک پوشه بریزید، سپس بر روی اولین فایل  - که در انتهای نام آن عبارت Part1 نوشته شده است- رایت کلیک نمایید و از منوی ظاهر شده گزینه "Extract Here" را انتخاب نمایید. فایل‌ها بر روی هارددیسک شما باز شده و به حالت اول (فایل واحدِ فیلم) برمی گردد.