مسئله روباه بالدار

مسئله‌ی روباه بالدار
 

"هانس پیتر اشمیت" در مقاله‌ای با عنوان  The Senmurw, of Birds and Dogs and Bats که در سال 1981 در شماره‌ی نهم نشریه‌ی ارجمندِ "پرسیکا" به طبع رسید، بحثی مبسوط دارد درباره‌ی "سِن مورو" که نامِ پهلَوی مرغی اساطیری در اَوستاـست؛ و ضمن روایت مطالب مرتبط با "سیمرغِ" مشهور ایرانی و "هُمای" و "عنقا"، به بازشناسی احتمالی این مرغ در آثار و ظروف عهد ساسانی پرداخته و با مثال آوردن از نقش حیوان هیولاوَشی که بر جامه‌ی "خسروپرویز" در "تاق بستان" و اکثر ظروف این عهد تا اوایل عهد اسلامی  ــ خاصه در منطقه‌ی متأثر از فرهنگ سُغدی-ایرانی ــ دیده می‌شود، بیان می‌دارد که چه بسا این نقش، گونه‌ای از خفاش موسوم به Fruit Bat باشد ["خفاش میوه" ="روباه بالدار"  flying fox ؛ نگاه شود به توضیحات ویکی‌پدیا ذیلِ Megabat] که متفاوت از خفاش‌های دیگر است و بر روی درختان جنگلی می‌زیَد و نه در غارها، و علیرغم جثه‌ی بزرگش تنها از میوه‌ی درختان و گرده و شهدِ گیاهان تغذیه می‌کند و از این بابت به سبب انتقالِ این میوه‌ها و گرده‌های گیاهی نقشی مشابه "سِن مورو" یا "سیمرغ" دارد که در اَوستا گفته شده «آشیانه‌ی او بر فراز درختی در میان دریای فرخ‌کرت است ... درختی که بذر همه‌ی گیاهان در آن نهاده شده است»

علاوه بر آن مصداقی از کتاب پهلَویِ  "گزیده‌های زادسپرم" می‌آورد که در آن "سیمرغ" و "شبکور" دو مرغی شمرده شده‌اند که "اهوره مزدا" آن‌ها را "دیگرسرشت" بیافرید و دهان و دندان دارند و به شیر پستان، بچگان پرورند.

تصویر 1- برگی از مقاله‌ی مذکور

تصویر 2- Large flying fox, Pteropus vampyrus
منبع عکس: ویکی پدیا

تصاویر 3 و 4: نقش ِ مشابه گونه‌ای خفاش موسوم به "روباهِ بالدار" بر ظروف ساسانی

منبع عکس‌ها: مقاله‌ی فوق الذکر

---

"اشمیت" اشاره می‌کند که محل زندگی این گونه خفاش در جنوب ایران قابل مشاهده بوده است و البته در این خانواده یک مورد استثناء با نام Rousettus وجود دارد که به مثالِ گونه‌های وحشی، عادت به اقامت در غارها دارد. [برای اطلاعات بیشتر نگاه شود به توضیحات ویکی‌پدیا ذیل نام Rousettus].
برای مطالعه‌ی اصل مقاله مراجعه شود به:

Persica, No. IX, 1980-81, Genootschap Nederland-Iran

دانلود از اینجا (حجم فایل: 15MB)